Pomimo faktu, iż forma aktu notarialnego jest powszechną formą zawierania umów – w szczególności umów dotyczących przechodzenia prawa własności nieruchomości, to często nie zdajemy sobie sprawy z konieczności zachowania formy aktu notarialnego. Kiedy jest to konieczne i dlaczego?
Już na samym początku rozważań nad sensem sporządzania aktu notarialnego należy wyraźnie podkreślić, że polski ustawodawca w pewnych przypadkach, tj. w pewnych rodzajach umów wymaga obligatoryjnie dla ważności dokonywanej czynności prawnej, zachowania formy aktu notarialnego. Jej brak może skutkować nie tylko trudnościami dowodowymi w dochodzeniu praw i obowiązków, ale również, jeżeli czynność była zastrzeżona w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności, nieważnością całej umowy.
Z czym się wiąże nieważność?
Najbardziej obrazowym przykładem jest sprzedaż nieruchomości bez zachowania formy aktu notarialnego, która to jest tutaj zastrzeżona pod rygorem nieważności. Nawet pomimo zamieszkania w takiej nieruchomości, jej wyremontowania i doprowadzenia do znacznie lepszego standardu, nie będziemy jej właścicielami i prawdopodobnie będziemy musieli się sądzić w postępowaniu cywilnym o zwrot wszystkich poczynionych nakładów oraz opuścić daną nieruchomość uiszczając czynsz z tytułu jej bezpodstawnego użytkowania. Może się to wydawać krzywdzące w społecznym odczuciu, jednak fikcja znajomości prawa wskazuje, że zastrzeżenie formy aktu notarialnego powinno być nam znane i stosowane.
Jaki notariusz?
Wbrew pozorom polskie prawo w żaden sposób nie rejonizuje notariuszy ani zakresu przedmiotów czy obszarów, których mogą dotyczyć sporządzane przez nich akty notarialne. W praktyce wybiera się jednak przeważnie najbliższego notariusza lub notariusza, który zaproponuje najdogodniejszy dla stron termin stawiennictwa w kancelarii notarialnej. Notariusze nie mogą konkurować ze sobą ceną świadczonych usług, gdyż ich wynagrodzenie pobierane od stron określa stosowne rozporządzenie zwierające konkretne stawki.
Podsumowując, akty notarialne powinniśmy sporządzać u notariusza przy wszystkich czynnościach powodujących przejście prawa własności nieruchomości. Warto jednak pamiętać, że pomimo iż jest to najczęstsza sytuacja w praktyce, to również w przypadku innych umów ustawodawca zobowiązał nas do formy aktu notarialnego – chociażby w przypadku umowy najmu okazjonalnego lokalu mieszkalnego. Czy w innych przypadkach też warto skorzystać z usług notariusza? Jak najbardziej, gdyż wtedy zyskujemy pewność dobrze sporządzonej umowy.
Artykuł powstał w oparciu o materiały znalezione na notariuszadamrobak.pl